رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی

حجت الاسلام والمسلمین اکبر راشدی نیا

اکبر راشدی نیا، در سال ۱۳۵۶ در تبريز به دنیا آمد. تحصیلات حوزوی خود را در تبریز شروع کرده و در سال ۷۲ وارد حوزه علمیه قم شد. وی بخشی از دروس سطح فقه و اصول و همچنین کتب حکمت و عرفان را در تبریز ازمحضر حضرت آیت الله سیدابوالحسن مولانا و میرزا محسن کوچه‌باغی تلمذ کرده و از محضر آیت الله میرزا علی غروی علیاری که اسوه اخلاق و عرفان بودند استفاده بردند. دروس سطح را در قم از خدمت آقایان آيت الله پایانی و اشتهاردی تکميل و از سال ۱۳۷۶در درس خارج حضرات آیات وحید خراسانی ، شیخ جواد تبریزی، شبیری زنجانی و بهجت شرکت کردند. وی علاوه بر دروس فقه و اصول در معارف و تفسیر و حکمت از محضر حضرات آیات جوادی آملی، حسن زاده آملی و انصاری شیرازی بهره بردند. و در اين ميان برخی از کتب اصول، حکمت و عرفان همچون اصول فقه مظفر، بدایة الحکمة، المظاهر الالهیة، تمهید القواعد، شرح فصوص الحکم را تدریس کردند.
ایشان از سال ۱۳۷۸ بعنوان محقق در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی مشغول به کار شده و آثار آخوند ملاصدرا همچون مفاتیح الغیب، شرح الهدایة الاثیریة، رسائل اجوبة المسائل، المظاهر الالهیة ، رسالة اتحاد االعاقل و المعقول را چکیده‌نویسی و نمایه‌سازی کردند همچنین از سال ۱۳۸۳ بعنوان همکار علمی در مرکز دائرة المعارف علوم عقلی اسلامی مشغول به فعاليت پژوهشی بر روی آثار عرفانی و حکمی شدند و مسئوليت چکيده‌نويسی آثار حکمی و عرفانی همچون کتاب الفتوحات المکيه را عهده‌دار بودند.

کتاب‌های منتشر شده

۱. تحقيق و تصحيح کتاب «شرح فصوص الحکم» نوشتۀ عفيف الدين تلمسانی: اين کتاب اولين شرح فصوص الحکم است که قبل از اين به خاطر نبود نسخۀ خطی آن در کتابخانه‌های ايران شناخته شده نبود و با شناسائی نسخه‌های خطی آن در کشور ترکيه و تصحيح آن بر اساس چهار نسخۀ کهن از اين اثر برای اولين بار در ايران و لبنان منتشر شد.
مشخصات نشر:
تهران، انتشارات سخن، سال ۱۳۹۲ ش، در ۴۴۲ صفحه (۶۰ صفحه مقدمه فارسی + ۲۷۹ صفحه متن + ۱۰۲ صفحه تعليقات و نمايه‌ها)
بيروت، انتشارات دارالکتب العلمية، سال ۱۴۳۷ ق، در ۳۵۳ صفحه (۳۲ صفحه مقدمه عربی + ۱۶۸ صفحه متن + ۵۳ صفحه تعليقات و نمايه‌ها).

۲. تحقيق و تصحيح کتاب «مجالس عارفان»: اين کتاب مشتمل بر بیست و دو مجلس نويافته از مجالس سه عارف بزرگ قرن پنجم و ششم هجری يعنی ابوسعيد ابوالخير، خواجه يوسف همدانی و عارفی ناشناخته است که در تبيين مسائل معرفتی، اخلاقی و عرفانی ايراد شده‌اند. اين کتاب علاوه بر این که می‌تواند به عنوان يک متن قابل استناد برای شناخت بهتر شخصیت ابوسعید ابوالخیر و خواجه یوسف همدانی باشد از جهت ادبیات فارسی حائز اهميت است.
مشخصات نشر:
تهران، انتشارات فرهنگ معاصر، سال ۱۳۹۴ ش، در ۳۲۷ صفحه (۹۴ صفحه مقدمه + ۱۵۵ متن + ۷۸ صفحه يادداشت و نمايه‌ها).
تهران، انتشارات فرهنگ معاصر، سال ۱۳۹۹ ش، (چاپ دوم با اصلاحات) در ۳۲۷ صفحه (۹۴ صفحه مقدمه + ۱۵۵ متن + ۷۸ صفحه يادداشت و نمايه‌ها).

۳. تحقيق و تصحيح کتاب «فتح مفتاح الغيب»، نوشتۀ محمد بن قطب‌الدين ازنيقی: اين اثر يکی از مهمترين کتاب‌های درسی عرفان نظری در قرن نهم به بعد بوده و در اختيار بعضی از مدرسان بزرگ عرفان همچون آقاميرزا هاشم اشکوری قرار داشته و بخش‌هايی از آن را به عنوان تعليقه بر کتاب مصباح الأنس ضبط کرده‌اند اين اثر برای اولين بار تحقيق و تصحيح شده است.
مشخصات نشر: تهران، انتشارات سخن، سال ۱۳۹۵ ش، در ۶۲۱ صفحه (۳۷ صفحه مقدمه + ۴۸۹ صفحه متن + ۱۹۳ صفحه تعليقات و نمايه‌ها)

۴. تحقيق و تصحيح کتاب «تبيين المقامات و تعيين الدرجات»، نوشتۀ علاء الدولۀ سمنانی: اين کتاب را علاء الدوله به خاطر مخالفتش با وحدت وجود و ختم مقامات سلوک به توحيد (چنانکه در منازل السائرين خواجه عبدالله انصاری ذکر شده است) نوشته و در آن از صد مقام بحث کرده که با «زجر» شروع شده و به «عبودت» ختم می‌شود. علاء الدوله سمنانی در اين کتاب ساختاری ابداعی و نوين را برای عرفان عملی و مقامات سلوک ارائه می‌کند.
مشخصات نشر: تهران، انتشارات سخن، سال ۱۳۹۶ ش، در ۳۱۲ صفحه (۴۶ صفحه مقدمه + ۱۲۶ صفحه متن عربی + ۱۴۰ صفحه ترجمۀ متن)

۵. تحقيق و تصحيح «نسخه‌ای نويافته از ميراث کهن حديثی شيعه (الخطبة القاصعة)»: این خطبه که برای اولین بار به صورت کامل منتشر می‌شود يکی از خطبه‌های طولانی امير المومنين عليه السلام است که در روزهای پايانی عمر شريفشان ايراد شده است. اين متن در اختيار قدمای شیعه همچون کلينی، شيخ صدوق و سيد رضی قرار داشته و بخشی از آن را در کتاب کافی، توحيد و نهج البلاغه ذکر کرده‌اند، همچنين مرحوم طبرسی و ابن شهرآشوب محتوای آن را در کتاب إعلام الوری و المناقب توصيف کرده‌اند. آخرين گزارشی که از محتوای اين خطبه ارائه شده مربوط به سيد بن طاوس در سدۀ هفتم هجری است، سيد نسخه‌ای کهن از اين خطبه را در اختيار داشته که به سال ۲۰۸ هـ. ق کتابت شده بود و علاوه بر توصيف خطبه بخش‌های از آن را در کتاب اليقين نقل کرده است. متاسفانه از زمان سيد بن طاوس به بعد هيچ روايتی از اين کتاب به جز آنچه اين بزرگان نقل کرده‌اند در منابع و جوامع حديثی گزارش نشده است. نسخه‌ای که مبنای کار ما بوده در سدۀ هفتم توسط صدرالدين قونوی نگارش يافته است. اين خطبه از جهت محتوايی مشتمل بر معارفی عاليه و مباحث اعتقادی و اخلاقی است در اين خطبه مطالب مهمی در موضوع امامت و مهدويت ارائه شده است که در نوع خود کم نظير است.
مشخصات نشر: تهران، مرکز پژوهشی ميراث مکتوب، سال ۱۳۹۶، در ۳۴۵ صفحه (هشتادودو صفحه مقدمه و پیشگفتار+ ۲۶۳ صفحه).

۶. تحقیق و تصحیح کتاب «اربعين مقامات»، منسوب به ابوسعيد ابوالخير: اين کتاب رساله‌ای مختصر در بيان مقامات چهل گانهۀ اهل سلوک است.
مشخصات نشر: در مجموعۀ متون ایرانی، دفتر چهارم، تهران: کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۳۹۶، در ۳۸ صفحه (۳۷۷-۴۱۵)

۷. تحقیق و تصحیح کتاب «مناسک حج»، نوشتۀ عبدالرحمن جامی: در این کتب نظر فقهی مذاهب چهارگانه اهل سنت در مناسک حج به صورت مختصر گردآوری شده و در آن علاوه بر احکام حج که جامی آن را برای مریدان خود نوشته به آداب و و اسرار حج نیز اشاره شده است.
مشخصات نشر: در میراث حج و حرمین شریفین، دفتر اول، قم: پژوهشکده حج و زیارت، نشر مشعر، ۱۳۹۹، در ۶۴ صفحه (۸۷-۱۵۱)

کتاب‌های زیر چاپ

۱. حکايات الصوفيه: تصحيح و تحقيق سه گزيدۀ به‌جای مانده از کتاب حکايات الصوفيۀ ابن‌باکويۀ شيرازی و گرداوری بخش‌های پراکنده از آن در منابع تاريخی و عرفانی
۲. «موسوعه علوم عقلی حضرت امام خمينی» ۲ جلد، موسسه تنظيم و نشر آثار حضرت امام خمينی.
۳. تحقيق و تصحيح الشواهد و الأمثال (أمالی عبدالکريم قشيری): نوشتۀ ابونصر قشيری
۴. تحقيق و تصحيح مجموعه آثار سيف‌الدين باخرزی (مجالس و مکتوبات)

مقالات منتشر شده

۱. «تاملی در ايراداهای مستشرقان بر وحيانی بودن قرآن»، فصلنامه علمی پژوهشی قبسات، شماره ۲۹، پاييز ۱۳۸۲، ص ۱۸۹-۲۰۰.
۲. «نگاهی به موسوعه مصطلاحات التصوف الاسلامی» (نقد)، فصلنامه علمی ترويجی معارف عقلی، پيش شماره ۳، زمستان ۱۳۸۴، ۱۹۹-۲۱۴.
۳. «کتاب شرح الاصول الخمسه تاليف قاضی عبد الجبار يا قوام الدين مانکديم»، فصلنامه علمی ترويجی معارف عقلی، شماره ۱۱، پاييز ۱۳۸۷، ص۱۸۳-۱۹۶.
۴. «مقامات عرفانی»، فصلنامه علمی ترويجی معارف عقلی، شماره ۲۴، پاييز ۱۳۹۱، ص ۵۳-۸۶.
۵. «کاستی‌ها و بايسته‌های نرم‌افزار نورالحکمه۳» (نقد): مجله ره‌آورد نور، شماره ۷، تابستان ۱۳۸۳، ص۴۱-۴۶
۶. «تاملی در نام و اشتهار ابوالقاسم کرگان» در مزدک‌نامه، به کوشش جمشيد کيان‌فر و پروين استخری، دفتر ششم، تهران، ۱۳۹۳، ص ۲۴۱-۲۵۰.
۷. «ابوالقاسم کرگانی و نقش و ارتباط او با طريقت نقشبندية»: در مجموعه مقالات همايش بزرگداشت ابوالقاسم کرگانی، تهران، انتشارات حقيقت، سال ۱۳۹۴، ص ۱۷۹-۱۷۱.
۸. «تعریف درستی از تصحیح متون کهن نداریم»: فصلنامه نقد کتاب ميراث، شماره هشتم، زمستان ۱۳۹۴.
۹. «شرح فصوص الحکم امير سيد علی همدانی و ديگر آثار او براساس نسخه ۲۷۹۴ شهيد علی پاشا»: فصلنامه علمی پژوهشی فکر و نظر، شماره ۳۰، پائيز ۱۳۹۵
۱۰. «بابا طاهر عریان همان طاهر گچ‌کار (نه بنا) است» (نقد): مجله جهان کتاب، شماره ۳۳۳-۳۳۴، فروردين ۱۳۹۶.
۱۱. «سلسه طریقتی خواجه یوسف همدانی و طریقت نقشبندیه»: فصلنامۀ علمی پژوهشی پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گويا)؛ بها ۹۷ شماره ۲۲.
۱۲. «مأخذشناسی عرفان عملی»: کنگرۀ بين المللی نقش شيعه در پيدايش و توسعۀ علوم اسلامی.
۱۳. «مأخذشناسی عرفان نظری»: کنگرۀ بين المللی نقش شيعه در پيدايش و توسعۀ علوم اسلامی.

سوابق علمی و اجرایی

۱. رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی از سال ۹۹
۲. قائم مقام محتوايی رياست مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹.
۳. معاونت پژوهشی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی و رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات و علوم اسلامی از سال ۱۳۹۵ تا کنون.
۴. همکار علمی با رتبه مربی و استاديار مرکز دائرة المعارف علوم اسلامی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷.
۵. عضو شورای پژوهش مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی از سال ۱۳۹۰ تا کنون.
۶. قائم مقام معاونت پژوهشی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵.
۷. مدير گروه علوم عقلی معاونت پژوهشی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۳.
۸. مدیر بخش ورود اطلاعات متنی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی از سال ۱۳۹۱تا ۱۳۹۳.
۹. محقق بخش علوم عقلی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی از سال ۷۸ تا ۸۷.

روئسای پیشین

حجت الاسلام والمسلمین رحیم ابوالحسینی
ریاست سابق پژوهشگاه مطالعات تقریبی
حجت الاسلام والمسلمین رحیم ابوالحسینی
 

حجت الاسلام والمسلمین ابوالحسینی در سال ۱۳۴۴ در بابل متولد و در سال ۱۳۶۳ شمسی وارد حوزه علمیه فیضیه مازندران(بابل) گردید و پس از پایان تحصیلات مقدماتی و سطح عالی، در سال ۶۹ وارد حوزه علمیه قم شد و بدین ترتیب نخستین سفر علمی خود را رقم زد. وی در این سالها به مدت ۵سال در محضر درس خارج فقه و اصول آیت الله العظمی فاضل لنکرانی(ره) حضور یافت و درس معظم له را تقریر کرده است.

سپس در سالهای ۷۵ تا ۸۰ برای تدریس و همچنین برای مدیریت مدرسه علمیه فیضیه مازندران، به بابل دعوت شد و با حکم رسمی از سوی مرکز مدیریت حوزه علمیه قم به شهرستان بابل اعزام و در همین ایام کتاب «شرح میراث لمعه» را نیز نوشت که در سال ۱۳۷۷ در تهران به چاپ رسید.

استاد ابوالحسینی در سال ۱۳۸۰ برای دومین بار دست تقدیر وی را به قم کشاند و در آنجا بنا به تقاضای برخی از طلاب قم، درس رسائل و مکاسب را در یکی از حجره‌های فیضیه قم تدریس می نمود. در سال ۸۱ ضمن تدریس درس‌های سال گذشته، خود در درس خارج آیات عظام وحید خراسانی و مکارم شیرازی شرکت می­کرد. در سال ۸۲ بنا به سفارش شورای سیاست گذاری ائمه جمعه مشغول نوشتن کتاب «فرهنگ اصطلاحات جمعه» شد که در سال ۱۳۸۴ توسط همان شورا در تهران به چاپ رسید. وی در اواسط سال ۸۲ وارد موسسه پژوهشی «شیعه شناسی» شد و در آنجا به سفارش این موسسه کتاب «عالمان شیعه» را در دو مجلد به رشته تحریر در آورد که این کتاب در هشتمین همایش کتاب سال حوزه در سال ۱۳۸۴ شایسته تقدیر شناخته شد. وی که شوق فراوانی به مطالعه و پژوهش از خود نشان می­داد، در همین سال‌ها مقالات متعددی (بیش از ۲۰ مقاله) نوشت که در مجله­ های «رواق اندیشه» ، «اندیشه تقریب» و «شیعه­ شناسی» به چاپ رسیده­ اند. برخی از این مقالات(سه مقاله) به زبان انگلیسی نیز ترجمه شده و در مجله انگلیسی زبان «تقریب» به چاپ رسیده­ اند.

توقف او در حوزه علمیه قم، این بار نیز چندان به درازا نکشید که در سال ۸۵ بار دیگر بنا به دعوت استاد بزرگوارش مرحوم آیت الله فاضل استرآبادی، به مدرسه علمیه فیضیه بابل بازگشت و ضمن تدریس سطوح عالی، مدیریت مدرسه را نیز بر عهده داشته است.

وی پس از پنج سال خدمت در آن مدرسه، بار دیگر برای سومین بار در شهريور ۱۳۹۰ به قم بازگشت، و هنگام برگشت، با توجه به شناختی که مسئولان آموزش حوزه علمیه قم از سوابق مدیریتی و علمی وی داشتند، ضمن تجویز تدریس در سطوح عالی، از ایشان برای «مدیریت رشته­ های تخصصی» دعوت بعمل آوردند و وی از سال ۹۰ تا ۹۳ عهده دار نظارت بر ۲۲ مرکز و مؤسسه، و ۴۲ رشته تخصصی بوده است. با اینکه کار مدیریتی وی در این سالها سنگین بوده است، اما هیچگاه دست از تدریس و پژوهش برنداشته و در این مدت کتاب دیگری با عنوان «امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام علی(ع)» به سفارش پژوهشگاه امام صادق(ع) به رشته تحریر درآورد.

پس از آن از شهریور ۹۳ تا کنون در جامعة المصطفی العالمیة(ص) مشغول تدریس در دوره ­های کارشناسی ارشد، سطح چهار و دکتری گردید. وی هم اکنون علاوه بر مسئولیت این پژوهشگاه، استاد عضو جامعة المصطفی(ص) و دبیر شورای علمی دانشنامه قرآن در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی می­باشد.

حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمود نبویان
حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمود نبویان

سید محمود نبویان (متولد ۸ فروردین ۱۳۴۴ در بابل) نماینده منتخب دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس، عضو جبههٔ پایداری و دانشیار گروه فلسفهٔ مؤسسهٔ امام خمینی است. او نمایندهٔ تهران در دورهٔ نهم مجلس شورای اسلامی و عضو شورای مرکزی فراکسیون اصول‌گرایان مجلس بوده‌است. او از شاگردان محمدتقی مصباح یزدی، احمد مجتهدی تهرانی، میرزا جواد تبریزی، حسین وحید خراسانی و محمد فاضل لنکرانی بوده‌است. او داماد آیت الله فاضل استرآبادی مدیر حوزه علمیه فیضیه مازندران می باشد.

 

زندگی نامه
حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید محمود نبویان در سال ۱۳۴۴ در یک خانواده مذهبی در شهرستان بابل قدم به عرصه گیتی نهاد.
دوران ابتدایی و راهنمایی را در زادگاهش به پایان رسانده و موفق به اخذ دیپلم در رشته ریاضی و فیزیک شدند.
ایشان با اینکه در زمان پیروزی انقلاب دانش آموز دوره راهنمایی بوده اند، در راهپیمایی‌های دوره انقلاب شرکت فعال داشته و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با گرایش‌های مارکسیستی و جریان منافقین منطقه به تقابل پرداخته و با شروع دفاع مقدس نیز در حد توان در جبهه های حق علیه باطل حضور داشته و افراد متعددی از خانواده ایشان جزء ایثارگران این برهه از تاریخ انقلاب هستند.


تحصیلات عالیه:
دکتر سید محمود نبویان در سال ۱۳۶۲برای تحصیل در حوزه علمیه به تهران عزیمت کرده و در حوزه های تهران و از جمله حوزه حضرت آیت الله مجتهدی (ره) به تحصیل علوم دینی پرداخت و در ادامه وارد حوزه علمیه فیضیه مازندران شده و در محضر ابو الزوجه حضرت آیةالله محمد فاضل استرابادی، کفایتین را به اتمام رسانده، سپس برای کسب حظّ علمی بیشتر از محضر بزرگان حوزه علمیه قم، به عشّ آل محمد(ص) شهر خون و قیام رهسپار شدند و سال ها در محضر اساتیدی چون حضرات آیات وحید خراسانی و شیخ جواد تبریزی(ه) حضور فعال داشته و معارف دینی را محققانه تدرّس نمودند.
در کنار تحصیل حوزوی به اقتضای شرایط روز و ادای وظیفه سنگین تبیین و دفاع از دین، در شرایط سخت جنگ نرم، وارد موسّسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تحت اشراف استاد علامه مصباح یزدی (حفظه الله)شده و بعد از گذراندن مقطع کارشناسی ارشد در رشته فلسفه، فارغ التحصیل مقطع دکتری در رشته فلسفه تطبیقی گردیدند.


استاد نبویان در سمت استادی:
۱- تدريس منطق، اعتقادات، معاني و بيان، فلسفه، اصول و فقه در حوزه علميه بابل و قم
۲- تدریس فلسفه در مرکز تربيت مدرس حوزه علميه قم سال های متمادی
۳- تدريس کتب مختلف فلسفی و … در موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
۴- تدريس هستي شناسي، خداشناسي و فلسفه اخلاق در جمع دانشجويان طرح ولايت از سال ۱۳۷۶
۵- تدريس خداشناسي فلسفی طرح ولايت فرهنگیان و طرح معرفت اساتيد دانشگاه در چند سال اخير
۶- انجام مناظره و سخنرانی های متعدد در دانشگاه های مختلف كشور
۷- برگزاری كارگاه های علمی در دانشگاه های:
دانشگاه صنعتی شريف، علم و صنعت، فردوسی مشهد، صنعتی اصفهان، دانشگاه اصفهان، دانشگاه تبريز، سهند تبريز، دانشگاه گيلان، دانشگاه كرمانشاه، بوعلی سينای همدان، دانشگاه خليج فارس، پزشكی و فنی و صنعتی بابل، آزاد قائمشهر، علوم پايه سمنان، دانشگاه ايلام، و … در موضوعات كلام قديم، كلام جديد، روشنفكری، مدرنيته و مسائل سياسی روز و …

کتاب‌شناسی
– مغالطات ژورنالیستی، محمود نبویان، ناشر: فیضیه – ۱۳۸۲
– سیر مطالعاتی مباحث اسلامی: مباحث اعتقادی، محمود نبویان، ناشر: وثوق – ۱۳۸۲
– پلورالیزم دینی، محمود نبویان، ناشر: کانون اندیشه جوان/دانش و اندیشه معاصر – ۱۳۸۱
– شمول‌گرایی: نقدی بر کتاب صراط‌های مستقیم عبدالکریم سروش، محمود نبویان، ناشر: همای غدیر – ۱۳۸۳
– راه و بیراه: نقدی بر کتاب صراط‌های مستقیم عبدالکریم سروش، محمود نبویان، ناشر: کتاب طه، ۱۳۸۲
– سروش مغالطات: مغالطات عبدالکریم سروش، محمود نبویان، قم، ۱۳۷۹
– تاریخچه و مفهوم حق، محمود نبویان، ناشر: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۹۰
– حق و چهار پرسش بنیادین، محمود نبویان، ناشر: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۹۰
– چیستی حق، محمود نبویان، ناشر: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۹۲
– جستارهایی در باب دین و دنیای مدرن، سیدمحمد نبویان، ناشر: پرتو ولایت/موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۸

حجت الاسلام والمسلمین محمد حسین مختاری
حجت الاسلام والمسلمین محمد حسین مختاری

محمدحسین مختاری (المشیری/ مازندرانی) فرزند حیدر علی، سال ۱۳۴۴ شمسی، در المشیر شهرستان قائم‌شهر، در یک خانواده‌ی متدیّن، کشاورز و زحمتکش به دنیا آمد. سال ۱۳۵۶ در سن دوازده‌سالگی دروس حوزوی را در حوزه علمیه امام صادق (ع) کوتنا (قائم شهر) آغاز کرد و دوره مقدماتی را نیز در همین حوزه گذراند. سال ۱۳۵۹ برای ادامه تحصیل، وارد حوزه علمیه قم شد که همزمان با تحصیل، به تدریس علوم حوزوی نیز اشتغال داشت.

دروس سطح لمعه (ج ۱ و ۲)، رسائل، مکاسب و کفایةالاصول را در محضر استادان بزرگواری همچون آقایان اشتهاردی، وجدانی، اعتمادی، بنی فضل و ستوده، گذرانده، از گنجینه حکمت و معرفت آنان بهره‌های فراوانی برد.

در دروس خارج فقه و اصول، سال‌های متمادی، از محضر آیات عظام، فاضل لنکرانی، شیخ جواد تبریزی، وحید خراسانی، شبیری زنجانی، جوادی آملی و احمدی فقیه یزدی، تلمّذ و کسب فیض کرد.

زمانی که در حوزه علمیه قم به تحصیل علوم حوزوی اشتغال داشت، به صورت متفرقه، تحصیلات علوم جدید را نیز ادامه داده، دوره متوسطه را به پایان رساند و در سال ۱۳۶۵ مدرک دیپلم را از آموزش و پرورش قم اخذ نمود. سپس برای تداوم تحصیلات دانشگاهی در کنکور سراسری شرکت کرد و در دانشگاه علامه طباطبایی تهران در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی پذیرفته شد و این مقطع و همچنین مقطع کارشناسی ارشد را نیز با موفقیت سپری کردند.

شایان توجّه است که در مدت تحصیل در دانشگاه، هیچ گاه ارتباط ایشان با دروس حوزوی و منبع فیض حکمت و معرفت حوزه، دچار انقطاع نشد؛ بلکه در همان ایام به تدریس فقه (لمعه و مکاسب) مشغول بود.

در سال ۱۳۸۲ جهت ادامه تحصیلات دانشگاهی در دوره دکتری، به کشور انگلستان اعزام شد و در کنار فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی، سال ۱۳۸۶ با عنایت حق، موفّق به اخذ درجه دکتری در رشته فلسفه غرب (شاخه هرمنوتیک) از دانشگاه دوره‌ام انگلستان شد. از آن پس، به فضل الهی به میهن عزیز، ایران اسلامی بازگشت و تا کنون، افزون بر امور تحقیقی و پژوهشی، تدریس در حوزه علمیه قم و دانشگاه‌ها را دنبال می‌کند و با مراکز مختلف در قلمرو حکمت، کلام و علوم دینی همکاری دارد.

حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی
حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی

احمد مبلغی (زاده ۱۳۳۸ در بروجرد) استاد درس خارج و یکی از چهره‌های بین‌المللی حوزه علمیه قم، عضو مجلس خبرگان رهبری است. وی از بدو تأسیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با حکم علی لاریجانی، ریاست آن را بر عهده داشت تا اینکه در ۲۶ آذر ۱۳۹۹ محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی مهدی رجایی‌نیا را به جای او در این سمت گماشت.

وی همچنین مؤسس و رئیس مرکز پژوهش‌های دینی تطبیقی التجدید در لبنان است.

سوابق علمی

وی دروس مقدماتی و سطح را نزد اساتيدی همچون آيات اشتهاردی، ستوده، پايانی و اعتمادی به انجام رسانيد و در مقطع تخصصی دروس خارج از اساتيد مبرز و به نامي همچون حضرات آيات عظام فاضل لنكرانی و ميرزا جواد تبريزی بهره برد. سابقه تدريس خارج فقه و اصول و تدریس در دانشگاههای کشور، عضويت در هيئت تحريريه سه مجله تخصصي فقهی، تأليف بيش از هفتاد مقاله عملی ـ پژوهشی.

تلاش های علمی ایشان در داخل و خارج از کشور به نظریه پردازی وی در زمینه های زیرانجامیده است:
الف. روابط و مناسبات شیعه و سنی و میان ادیان؛
ب. ارتباط فقه و مسائل معاصر؛
ج. روش شناسی و مکتب شناسی فقهی؛
ح. “کلان اندیشه های اجتماعی” در اسلام به ویژه در موضوعات مهمی همچون: رسانه، هویت و…
خ. حوزه های مهمی نظیر حقوق بشر از دیدگاه اسلام، حقوق بشردوستانه از منظر اسلام و…
سرفصل های زندگی و جایگاه علمی وی به شرح زیر است:
۱- استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با سابقه ای نزدیک به بیست سال.
۲- چهره ای شناخته شده در بسیاری از مجامع فقهی در جهان اسلام.
۳- تالیف بیش از صد و پنجاه مقاله علمی به دو زبان فارسی و عربی.
۴- ارایه دهنده فقه شیعه به صورت مقارن در مجمع جهانی فقه در قالب کارشناس دائم این مجمع.
۵- حضور در بیش از ۷۰ کنفرانس بین المللی در کشورهای مختلف جهان همراه با ارایه سخنرانی.
وی تا بحال به کشورهای مصر، ترکیه، الجزایر، عربستان، هند، پاکستان، عراق، کویت، قطر، امارات، لبنان، سریلانکا، یمن، مغرب، بحرین، عمان، روسیه، تونس و … سفر نموده است و در این مسافرت از امکان های پیش روی جهت گسترش هم فکری و هم اندیشی میان مسلمانان دفاع کرده است.
همچنین در زمینه گفتگوی بین ادیانی، آیت الله مبلغی به کشورهای ایتالیا، فرانسه، هلند، سوئد، بلژیک، اسپانیا سفر کرده است و در نشست هایی در این کشورها مشارکت جسته است.
از جمله مهم ترین حضورهای بین المللی سفر به کشور مصر به دعوت احمد الطیب، شیخ الازهر بود. در نامه شیخ احمد الطیب خطاب به وی آمده بود: “با توجه به تلاش‌های ممتاز شما در نشر و ترویج روح وفاق و تفاهم بین ابناء مذاهب اسلامی، برای الازهر مصر، مایه خرسندی است که از شما جهت مشارکت در کنفرانس بین‌المللی مبارزه با تروریسم و افراطی‌گری دعوت به عمل آورد”.

مسوولیت ها و فعالیت ها:
۱- ریاست مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی؛
۲- ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی؛
۳- رییس مرکز “التجدید للدراسات الدینیه المقارنه” در لبنان؛
۴- کارشناس متخصص در مجمع جهانی فقه اسلامی؛
۵- سردبیر مجله لبنانی الفقه المقارن؛
۶- مدیر مسؤول مجله دین و قانون؛
۷- مدیر مسؤول مجله رسانه و امت؛
۸- ریاست پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (در دوره ای چهارساله)؛
۹- رییس پژوهشکده فقه و حقوق (در در دهه هشتاد)؛
۱۰- مؤسس پژوهشگاه مطالعات تقریبی در قم (و ریاست آن در یک دوره ده ساله).
سرفصل های فعالیت اجتماعی وی عبارتند از:
۱- مبارزه با رژیم ستمشاهی و زندانی شدن در دو مرحله.
۲- حضور در جبهه‌های نبرد با دشمن بعثی.
۳-برقراری روابط گسترده با بسیاری از عالمان اسلامی در سطح جهان اسلام و تلاش بی وقفه در تحقق اندیشه وحدت اسلامی.

حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی نجف
حجت الاسلام والمسلمین محمد مهدی نجف

 

محمد مهدى نجف در سال ۱۳۲۳ هجرى شمسى مطابق با ۱۹۴۵ میلادى در خانواده علم و فقاهت در شهر «نجف اشرف» چشم به جهان گشود. پدرش حجةالاسلام و المسلمین آقای «حاج شیخ محمد حسن طه نجف» بود که ایشان نیز متولد نجف می باشند. وی تحصیلات ابتدایى، راهنمایى، دبیرستان و دانشگاهی را در نجف اشرف به پایان رساند و مدرک دکتری از دانشگاه (جامعة الحضارة الاسلامیة الدولیة) بیروت حاصل شد و همچنین در سال ۱۹۵۸ میلادى در سن ۱۳ سالگی به حوزه علمیه نجف اشرف ملحق و  تا مرحله درس خارج فقه و اصول در محضر اساتید بزرگ مثل: «آیت الله العظمى سید محسن حکیم»، «حضرت آیت الله العظمى خویى»، «حضرت آیت الله حاج سید محمد تقى حکیم» ، «حضرت آیت الله شهید حاج سید محمد باقر حکیم»، «حضرت آیت الله حاج شیخ محمد تقی ایروانی»، «حضرت حجت الاسلام و المسلمین حاج سید محمد جواد فضل الله»، «حضرت حجةالاسلام و المسلمین حاج شیخ جواد شمشاد» و «حضرت حجةالاسلام و المسلمین حاج شیخ عبدالهادى حموزی» (قدس الله اسرارهم) استفاده نمودند.
وى در سال ۱۹۶۷ مدیر کل شعبه هاى کتابخانه عمومى حضرت آیت الله العظمى سید محسن حکیم را به عهده داشت که تعداد این شعبه ها هفتاد و پنج شعبه در کلیه عراق بوده است و در سال ۱۹۷۰ دبیر کل کتابخانه و شعبه هاى آن را به عهده داشتند. درسال ۱۹۸۰ برابر با ۱۳۶۰ هجرى شمسى پس از زندانى شدن توسط حکومت بعث عراق به ایران گریخت و در شهر مقدس قم فعالیتهاى علمى و فرهنگى خویش را ادامه داد. اولین کار علمى وى به عنوان (فهرس مخطوطات مکتبة الامام الحکیم) در سال ۱۹۶۸ میلادى به چاپ رسید و تاکنون حدود ۴۵ اثر در علوم اسلامى تفسیر مقارن، حدیث مقارن‌، تاریخ، رجال، فقه، فقه مقارن، اصول فقه، نجوم و غیره تألیف یا تحقیق رسید، که بعضى از این آثار به چاپ نرسیده است.
وى عضو مؤسس مؤسسه آل البیت (علیهم السلام) در شهر قم و همچنین چهار سال مسئولیت انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را به عهده داشت و هفت سال به عنوان معاون فرهنگى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى و مدیر مرکز تحقیقات مجمع بوده است و در تعداد زیادی از کنفرانسهاى کشورهاى مختلف جهان شرکت داشت، وى در وقت حاضر، ریاست مرکز مطالعات و پژوهشهاى فلکى نجومى قم و مشاور دبیر کل مجمع جهانی و عضو هیأت علمی مجمع و عضو شورای کتاب مجمع و مدیر مرکز اطلاع رسانى مجمع جهانى تقریب به عهده دارند. 

حجت الاسلام والمسلمین محمد سعید واعظی
حجت الاسلام والمسلمین محمد سعید واعظی

 
۱. مقدمه

بر همگان روشن و واضح است که کتاب و کتابخانه نقش بسیار مهمی در اشاعه و توسعه علم و دانش ایفا می نماید. در این عرصه با عنایت به منویات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در خصوص لزوم وحدت و تقریب در بین مذاهب اسلامی خصوصا در شرائط کنونی که استکبار دشمنان اسلام در پی ایجاد تفرقه و دامن زدن به جنگ های فرقه ای و طائفه ای است، کتابخانه تخصصی پژوهشگاه مطالعات تقریبی می تواند نقش مهمی ایفا نماید.

۲. پیشینه

کتابخانه تخصصی پژوهشگاه با ۲۰ سال سابقه در سال ۱۳۷۰ با تعداد محدودی کتاب تأسیس گردید و سپس با توجه به افزایش کتب خریداری شده، طرح تهیه سیستم های رایانه ای در دستور کار قرار گرفت، تهیه نرم افزار کتابخانه ای با انعقاد قراردادی با یکی از مراکز، گام مهمی به سوی مکانیزه نمودن خدمات کتابخانه بود. در کنار برداشتن این گام، و به منظور استاندارد سازی منابع استفاده از طرح رده بندی کنگره در دستور کار قرار گرفته و اجرا گردید.

۳. معرفی

۳-۱. کتابخانه پژوهشگاه با گردآوری مجموعه کم نظیری از کتب و نشریات تخصصی در زمینه مباحث تقریب مذاهب اسلامی با بیش از ده هزار عنوان و بیش از بیست هزار جلد در رشته های مختلف علمی نظیر: علوم قرآنی، تفسیر شیعه، تفسیر اهل سنت، حدیث شیعه، حدیث اهل سنت، سیره اهل بیت (ع)، تقریب مذاهب اسلامی، فقه امامیه، فقه اباضی، فقه اهل سنت، فقه مالکی، فقه حنفی، فقه حنبلی، فقه شافعی، فقه مقارن، اصول مقارن، فلسفه، عرفان، تاریخ، کلام، تراجم و رجال کتب قانون، کتابشناسی، دائرة المعارف و… عمدتاً به زبان عربی، یکی از غنی ترین کتابخانه های تخصصی در سطح کشور است.
۳-۲. سیستم کتابخانه به صورت قفسه باز است و پذیرای عموم پژوهشگراه است.
۳-۳. این کتابخانه دارای اساسنامه و آئین نامه است که در آن، دو هدف مهم برای کتابخانه به تبیین شده است که عبارتند از: ارائه و اشاعه اطلاعات علمی و پژوهشی در جهت ارتقای علمی مراجعان و خصوصا ارتقای برنامه های علمی پژوهشگاه، و تلاش در جهت درخشش والگو شدن در عرصه کتابخانه ها.
۳-۴. برنامه ها و طرح های مهم کتابخانه: الف) دیجیتالی نمودن کتابخانه. ب) در دسترس قراردادن منابع، با شبکه ای نمودن تمام منابع. ج) ایجاد سایت مخصوص کتابخانه. د) ایجاد و فصل سازی بخش های جدید کتابخانه.

شایان ذکر است کتابخانه تخصصی پژوهشگاه مطالعات تقریبی آماده تبادل افکار، نظرات و تجربیات با عموم مراکز علمی و پژوهشی و کتابخانه های تخصصی و عمومی داخل و خارج از کشور می باشد.

سیاست ها:

۱. فراهم نمودن زمینه تحقیق و پژوهش برای پژوهشگران.
۲. پشتیبانی از فعالیت های پژوهشی اعضاء هیئت علمی پژوهشگاه و پژوهشگران.
۳. در اختیار گذاشتن امکانات و منابع مطالعاتی برای ارتقاء سطح پژوهش.
۴. ایجاد ارتباط با سائر مراکز علمی و کتابخانه های داخل و خارج از کشور.

اهداف:

۱. ارائه و اشاعه اطلاعات علمی و پژوهشی در جهت ارتقای برنامه های پژوهشی پژوهشگاه.
۲. اطلاع رسانی در کلیه زمینه های علمی.
۳. القاء و اعتلای فرهنگ مطالعه و پژوهش.
۴. گردآوری منابع علمی و پژوهشی.

ریاست پژوهشگاه

حجت الاسلام والمسلمین اکبر راشدی نیا رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی

حجت السلام  اکبر راشدی نیا تحصیلات حوزوی خود را در تبریز شروع نموده و در سال ۷۲ وارد حوزه علمیه قم شد .
در این میان بخشی از دروس سطح فقه و اصول و همچنین کتب حکمت و عرفان را در تبریز از محضر حضرت آیت الله سید ابوالحسن مولانا و آیت الله میرزا محسن کوچه باغی تلمذ نموده و در قم از خدمت آقایان پایانی و اشتهاردی استفاده نمود . از سال ۱۳۷۵در درس خارج حضرات آیات وحید خراسانی ، شیخ جواد تبریزی ، شبیری زنجانی و بهجت شرکت کرده و علاوه بر دروس فقه و اصول در درس های معارف و تفسیرو حکمت حضرات آیات جوادی آملی ، حسن زاده آملی و انصاری شیرازی شرکت کرد. تابه به حال برخی از کتب اصول، حکمت و عرفان همچون اصول فقه مظفر، بدایة الحمة، المظاهر الالهیة ، تمهید القواعد، شرح فصوص الحکم را تدریس نموده است .
ایشان از سال ۱۳۷۸ بعنوان محقق در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی مشغول به کار شده و روی آثار آخوند ملا صدرا همچون مفاتیح الغیب ، شرح الهدایة الاثیریة ، رسائل اجوبة المسائل ، المظاهر الالهیة ، رسالة اتحاد االعاقل و المعقول ، زاد المسافر و … کارنمودم که قرار است بصورت لوح فشرده مجموعه آثار صدر المتالهین منتشر شود.
همچنین از سال ۱۳۸۳ بعنوان همکار علمی در مرکز دائرة المعارف علوم عقلی بر روی آثار عرفانی و حکمت فعالیت می کند.
ایشان تا سال  ۱۳۹۸  معاون پژوهشی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)  بوده و سپس توسط حجت الاسلام و المسلمین دکتر شهریاری دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب،  به عنوان رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی منصوب گردید.

۱. مقدمه

بر همگان روشن و واضح است که کتاب و کتابخانه نقش بسیار مهمی در اشاعه و توسعه علم و دانش ایفا می نماید. در این عرصه با عنایت به منویات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در خصوص لزوم وحدت و تقریب در بین مذاهب اسلامی خصوصا در شرائط کنونی که استکبار دشمنان اسلام در پی ایجاد تفرقه و دامن زدن به جنگ های فرقه ای و طائفه ای است، کتابخانه تخصصی پژوهشگاه مطالعات تقریبی می تواند نقش مهمی ایفا نماید.

۲. پیشینه

کتابخانه تخصصی پژوهشگاه با ۲۰ سال سابقه در سال ۱۳۷۰ با تعداد محدودی کتاب تأسیس گردید و سپس با توجه به افزایش کتب خریداری شده، طرح تهیه سیستم های رایانه ای در دستور کار قرار گرفت، تهیه نرم افزار کتابخانه ای با انعقاد قراردادی با یکی از مراکز، گام مهمی به سوی مکانیزه نمودن خدمات کتابخانه بود. در کنار برداشتن این گام، و به منظور استاندارد سازی منابع استفاده از طرح رده بندی کنگره در دستور کار قرار گرفته و اجرا گردید.

۳. معرفی

۳-۱. کتابخانه پژوهشگاه با گردآوری مجموعه کم نظیری از کتب و نشریات تخصصی در زمینه مباحث تقریب مذاهب اسلامی با بیش از ده هزار عنوان و بیش از بیست هزار جلد در رشته های مختلف علمی نظیر: علوم قرآنی، تفسیر شیعه، تفسیر اهل سنت، حدیث شیعه، حدیث اهل سنت، سیره اهل بیت (ع)، تقریب مذاهب اسلامی، فقه امامیه، فقه اباضی، فقه اهل سنت، فقه مالکی، فقه حنفی، فقه حنبلی، فقه شافعی، فقه مقارن، اصول مقارن، فلسفه، عرفان، تاریخ، کلام، تراجم و رجال کتب قانون، کتابشناسی، دائرة المعارف و… عمدتاً به زبان عربی، یکی از غنی ترین کتابخانه های تخصصی در سطح کشور است.
۳-۲. سیستم کتابخانه به صورت قفسه باز است و پذیرای عموم پژوهشگراه است.
۳-۳. این کتابخانه دارای اساسنامه و آئین نامه است که در آن، دو هدف مهم برای کتابخانه به تبیین شده است که عبارتند از: ارائه و اشاعه اطلاعات علمی و پژوهشی در جهت ارتقای علمی مراجعان و خصوصا ارتقای برنامه های علمی پژوهشگاه، و تلاش در جهت درخشش والگو شدن در عرصه کتابخانه ها.
۳-۴. برنامه ها و طرح های مهم کتابخانه: الف) دیجیتالی نمودن کتابخانه. ب) در دسترس قراردادن منابع، با شبکه ای نمودن تمام منابع. ج) ایجاد سایت مخصوص کتابخانه. د) ایجاد و فصل سازی بخش های جدید کتابخانه.

شایان ذکر است کتابخانه تخصصی پژوهشگاه مطالعات تقریبی آماده تبادل افکار، نظرات و تجربیات با عموم مراکز علمی و پژوهشی و کتابخانه های تخصصی و عمومی داخل و خارج از کشور می باشد.

سیاست ها:

۱. فراهم نمودن زمینه تحقیق و پژوهش برای پژوهشگران.
۲. پشتیبانی از فعالیت های پژوهشی اعضاء هیئت علمی پژوهشگاه و پژوهشگران.
۳. در اختیار گذاشتن امکانات و منابع مطالعاتی برای ارتقاء سطح پژوهش.
۴. ایجاد ارتباط با سائر مراکز علمی و کتابخانه های داخل و خارج از کشور.

اهداف:

۱. ارائه و اشاعه اطلاعات علمی و پژوهشی در جهت ارتقای برنامه های پژوهشی پژوهشگاه.
۲. اطلاع رسانی در کلیه زمینه های علمی.
۳. القاء و اعتلای فرهنگ مطالعه و پژوهش.
۴. گردآوری منابع علمی و پژوهشی.